YABANCI ÇALIŞMA İZNİ BAŞVURUSU

Bu makalede yabancılar için çalışma izni başvurusunun nasıl yapılacağı, başvuru makamı, başvuru şartları, başvuru usulü, gerekli evraklar ve bilinmesi gereken diğer hususlar detaylı şekilde açıklanmıştır.

1-Bir yabancı Türkiye’de çalışma izni olmadan çalışabilir veya çalıştırılabilir mi?

Bilindiği üzere yabancıların çalışma izni olmaksızın Türkiye’de çalışmaları veya çalıştırılmaları yasaktır. Çalışma izni, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından resmî bir belge şeklinde düzenlenen ve geçerlilik süresi içinde yabancıya Türkiye’de çalışma ve ikamet hakkı veren izni ifade eder. Ancak kanunlarda ya da Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı anlaşmalar veya uluslararası sözleşmelerde çalışma izni almadan çalışabileceği belirtilen yabancılar, çalışma izni almadan da çalışabilir veya çalıştırılabilirler. Bu durum ise çalışma izni muafiyeti olarak adlandırılmakta olup yine Bakanlıkça resmî bir belge şeklinde düzenlenen ve geçerlilik süresi içinde yabancıya Türkiye’de çalışma izni almaksızın çalışma ve ikamet hakkı veren muafiyeti ifade eder.

2-Çalışma izni ikamet hakkı da verir mi?

6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’na göre verilen çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti, 6458 Sayılı Kanun’un 27. maddesi uyarınca ikamet izni yerine geçer. Ancak, 6458 Sayılı Kanun’da tanımlanan mülteci ya da ikincil koruma statüsü dışında yabancının herhangi bir nedenle ikamet izni olması yabancıya çalışma hakkı vermez. Dolayısı ile çalışma izni bulunan veya çalışma izni muafiyet belgesine sahip olan yabancı, ikamet izni almasına gerek olmaksızın Türkiye’de ikamet edebilir. Ancak ikamet izni belgesi, yabancıya ikamet hakkının yanı sıra çalışma hakkı da sağlamaz.

3-Çalışma izni başvurusunu kimler yapabilir?

Yabancı, bu yabancıyı istihdam etmek isteyen işveren veya aracı kurumlar çalışma izni başvurusunda bulunabilir.

4-Çalışma izni başvurusunun sonuçlanması ne kadar sürer?

Usulüne uygun olarak yapılan başvuruların değerlendirilmesi, bilgi ve belgelerin tam olması kaydıyla otuz gün içinde tamamlanır.

5-Yabancı çalışma izni başvuru türleri nelerdir?

1.Yurt İçi İlk Başvuru            : Ülkemizde bulunan ve en az altı (6) ay süreli geçerli ikamet tezkeresi sahibi olan yabancılar için yapılır. Bu durumda yabancı 99 ile başlayan T.C. Yabancı Kimlik Numarasına sahiptir.

2.Yurt Dışı İlk Başvuru: Yabancının ikamet tezkeresi olmadığı durumda, uyruğunda bulunduğu ülkedeki T.C. dış temsilciliğine giderek çalışma vizesi başvurusunda bulunur. Oradan kendisine verilecek olan 16 haneli referans numarasına sahiptir.

3.Uluslararası Koruma Başvurusu: Ülkemizde uluslararası koruma altında bulunan ve uluslararası koruma başvurusu olan yabancılar için yapılır. Yabancı Uluslararası koruma ikamet tezkeresine sahiptir.

4.Geçici Koruma Başvurusu: Ülkemizde geçici koruma altında bulunan Suriye uyruklu yabancılar için yapılır. Yabancı Geçici koruma ikamet tezkeresine sahiptir.

5.Uzatma Başvurusu: Bakanlıktan alınmış devam eden çalışma izninin uzatılması için yapılır. Önceki iznin bitmesine altmış (60) gün kalmasından itibaren ve her durumda çalışma izni süresi dolmadan yapılması gerekir.

6-Çalışma izni başvurusu hangi makama yapılır?

Çalışma izni başvuruları yurt içinde doğrudan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na, yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri veya başkonsolosluklarına yapılır. Yurt dışında yapılan çalışma izni başvuruları Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri veya başkonsolosluklarınca Bakanlığa iletilir.

7-Yurtiçi çalışma izni başvurusu nasıl yapılır?

Başvuru aşamasını adım adım sıralamak gerekirse;

1. İşveren veya yetkilendirdiği e-bildirge kullanıcısı, e-devlet üzerinden “Yabancıların Çalışma İzni Otomasyon Sisteminde” e-imzası ile işyeri kaydı oluşturur. Dolayısı ile sisteminde işyeri kaydını oluşturacak olan işyeri SGK e-bildirge kullanıcısının kendi adına elektronik imzası bulunması gerekir. (E-imzayı Bilgi Teknolojileri Kurumunun (BTK) yetkilendirdiği kurumlardan temin edebilirsiniz.)

2. İşveren, “Başvuru Yap” menüsüne girerek “Yurt İçi Başvuru” sekmesinden istenen bilgi ve belgeleri doldurur ve sisteme yükler. E-imza ile onaylayarak başvuruyu tamamlar. (Başvurulara ilişkin tüm işlemler e-Devlet sistemi üzerinden elektronik imza ile yapılmaktadır. Dolayısı ile başvuru formu, dilekçe veya herhangi bir evrak Genel Müdürlüğe gönderilmeyecektir.)

3. Başvurunun Bakanlıkça olumlu değerlendirilmesi halinde başvuru sahibine bildirilecek olan çalışma izni harcı ve değerli kâğıt bedeli ilgili banka hesaplarına ayrı ayrı yatırılır. (Bu sebeple başvuru sürecindeki yazışmaların yapılacağı elektronik posta (e-mail) adresinin başvuru sahibine ait olmasına dikkat etmek gerekmektedir. Aksi takdirde başvuru sahibinin süreçten haberi olamama ve olumsuz sonuçlarla karşılaşma ihtimali bulunmaktadır.)

4. Yabancı adına düzenlenmiş olan çalışma izni kartı PTT Kargo ile işyeri adresine gönderilir. (Bu süreçte PTT Kargo Takip sistemi üzerinden çalışma izni başvuru numarasının önüne 268004 sayısını ekleyerek elde edilecek olan 13 haneli barkod numarası ile gönderi takibi yapılabilmektedir.)

5. İşveren, yabancının çalışma izni onay tarihinden itibaren otuz (30) gün içinde, bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezine başvurarak sigortalı işe giriş bildirgesi vermek zorundadır. (Sigorta primlerinde esas alınacak tutar yabancının çalışma izni başvurusunda beyan edilen ücretten daha düşük olamaz.)

8-Yabancının ikamet tezkeresi yoksa ne yapılmalıdır?

Toplam süresi en az 6 ay olup geçerliliği devam eden ikamet izni sahibi yabancılar ve bu yabancıları istihdam etmek isteyen işverenler yurtiçinden çalışma izni başvurusu yapabilirler. Yabancının ikamet tezkeresi olmadığı durumda, uyruğunda bulunduğu ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti dış temsilciliğine giderek çalışma vizesi başvurusunda bulunması ve oradan kendisine verilecek olan 16 haneli referans numarasını Türkiye’deki işverenine bildirmesi, işvereninin de bu referans numarasını kullanarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na online çalışma izni başvurusu yapması gerekmektedir.

9-Yabancı ile akdedilen iş sözleşmesi sona erdikten sonra işverenin çalışma iznine ilişkin herhangi bir bildirim yapması gerekir mi?

İşverenin, yabancı ile çalışmayı bitirdikten sonra SGK bildirimi ile birlikte sisteme girerek çalışma izninin sonlandırılması gerekmektedir.

10-Çalışma İzni Başvurusu yapılırken gerekli olan belgeler nedir?

Yabancı için    :

1. İş sözleşmesi (İşçi ve işveren tarafından imza edilmiş olması gerekmektedir.)

2. Yabancıya ait biyometrik vesikalık fotoğraf (Yabancıya ait fotoğraf çalışma izni kartına basılacağından son 6 ay içerisinde çekilmiş, renkli, ön cepheden, yüzü açık, yabancıyı kolaylıkla tanıtabilecek şekilde, arka fonu beyaz (biyometrik) olmalıdır ve doğru ölçeklendirerek yüklenmelidir.)

3. Pasaport

4. Diploma

 

İşveren için     :

1. Vergi levhası

2. Ticaret sicil gazetesi

3. İşyeri bilançosu

4. İşyeri faaliyet belgesi

5. Ön izin belgesi (Her durumda gerekmez. Yabancı, sağlık meslek mensubu ise Sağlık Bakanlığından; eğitim meslek mensubu ise Milli Eğitim Bakanlığından, ön izin belgesi alınır.)

11-Çalışma izin başvurusunda bulunurken hangi durumlarda ön izin alınması gerekir? Ön izin hangi makamdan talep edilir?

Mesleki yeterlilik gerektiren sağlık ve eğitim hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde ön izin alınması zorunludur.

Sağlık hizmetlerinde Sağlık Bakanlığı, eğitim hizmetlerinde Millî Eğitim Bakanlığı bu hizmetlerde mesleki faaliyette bulunacak yabancılara ön izin vermeye yetkili olup ön izin alınması gereken meslekler anılan bakanlıkların görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.

Yükseköğretim Kanununun 34. maddesi uyarınca çalışacak yabancı uyruklu öğretim elemanlarına çalışma izni, Yükseköğretim Kurulunun ilgili mevzuata göre vereceği ön izne istinaden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilir.

Ön izin şartı sağlanarak alınan çalışma izinlerinin uzatılması başvuruları da ilgili bakanlığın veya Yükseköğretim Kurulunun ön iznine tabidir.

12-Bu belgelerde herhangi bir eksiklik olursa ne olur?

Başvuruda eksik bilgi veya belgelerin olması hâlinde, bu eksiklikler tamamlanıncaya kadar başvurunun değerlendirilmesi ertelenir. Erteleme süresi, bilgi veya belge eksikliklerinin tamamlanmasını geciktiren mücbir bir sebebin varlığının resmî bir makamdan belgelendirildiği hâller dışında otuz günü aşamaz. Erteleme süresi sonunda eksiklikleri tamamlanmayan başvurular reddedilir.

13-Çalışma izni uzatma başvurusu hangi süre içerisinde ve nasıl yapılır?

Çalışma izni uzatma başvurusu, çalışma izni süresinin dolmasına altmış gün kalmasından itibaren ve her durumda çalışma izni süresi dolmadan yapılır. Bu süre dolduktan sonra yapılan uzatma başvuruları reddedilir. Çalışma izni uzatma başvuruları da yurtiçi başvuru süreci ile aynı şekilde yapılır.

14-Yabancı çalıştıran işverenin veya bağımsız çalışan yabancının bildirim ve sosyal güvenlik yükümlülüğü var mıdır?

Yabancı çalıştıran işverenler ile süresiz veya bağımsız çalışma izni bulunan yabancılar, çalışma izninin veya çalışma izni muafiyeti kapsamında çalışmanın başlaması ve sona ermesi durumu ile çalışma izni veya çalışma izni muafiyetinin iptalini gerektirecek hâlleri on beş gün içinde Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.

Ayrıca çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti alan yabancılar ile yabancı çalıştıran işverenler, sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerini kanuni süresi içinde yürürlükteki Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine göre yerine getirmekle yükümlüdürler.

15-Bildirim yükümlülüğünü yerine getirmemenin yaptırımı nedir?

Bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeksizin, bağımsız veya süresiz çalışma izni ile çalışan yabancıya ve bu yabancıyı çalıştıran işverene her bir yabancı içi ayrı ayrı idari para cezası verilir. Bu fiillerin tekrarı hâlinde verilecek olan idari para cezaları bir kat artırılarak uygulanır.

16-Çalışma izni olmadan yabancı çalıştırmanın işveren ve yabancı bakımından yaptırımları nedir?

Çalışma izni olmaksızın bir işverene bağlı olarak veya bağımsız çalışan yabancıya ve bu yabancıyı çalıştıran işverene veya işveren vekiline her bir yabancı içi ayrı ayrı idari para cezası verilir. Bu fiillerin tekrarı hâlinde verilecek olan idari para cezaları bir kat artırılarak uygulanır.

Ayrıca çalışma izni bulunmadan çalıştığı tespit edilen yabancılar sınır dışı edilmek üzere İçişleri Bakanlığına bildirilir. Çalışma izni olmaksızın çalıştığı tespit edilen yabancı tarafından yapılmış bir çalışma izni başvurusu var ise bu başvuru da reddedilir. Yine çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilen yabancı, kolluk tarafından yakalanmaları hâlinde, haklarında karar verilmek üzere derhâl valiliğe bildirilir. Bu kişilerden, sınır dışı etme kararı alınması gerektiği değerlendirilenler hakkında, sınır dışı etme kararı valilik tarafından alınır. Değerlendirme ve karar süresi kırk sekiz saati geçemez.

17-Çalışma izni bulunmaksızın Türkiye’de çalıştığından bahisle hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancı nasıl bir hukuki yol izleyebilir?

Hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancı veya varsa vekili, sınır dışı etme kararının tebliğinden itibaren yedi (7) gün içerisinde idare mahkemesinde dava açabilir. Mahkemece dava on beş (15) gün içinde sonuçlandırılır ve Mahkemenin bu konudaki kararı kesindir. Dolayısı ile ilk derece mahkemesi hükmüne karşı istinaf veya temyiz kanun yollarına başvuru yapılamaz. Mahkeme tarafından karar verilmeden –yabancının rızası saklı kalmak kaydıyla- yabancı sınır dışı edilemez.

18-Yürürlükteki Uluslararası İşgücü Kanunu’na göre verilen idari para cezasını ödeme süresi ne kadardır?

Yürürlükteki Uluslararası İşgücü Kanunu’na göre verilen idari para cezaları, tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenir.

19-İşveren, çalışma izni olmamasına rağmen bir yabancıyı çalıştırırsa yabancının bundan kaynaklı sınır dışı edilme masraflarından sorumlu tutulabilir mi?

İdari para cezasının yanında işveren veya işveren vekili, çalışma izni bulunmayan yabancının ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını karşılamak zorundadır. Bu gider, masraf ve harcamaların Göç İdaresi Genel Müdürlüğü bütçesinden karşılanması hâlinde, bu madde gereğince ödenen tutarlar, yürürlükteki Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca işveren veya işveren vekilinden tahsil edilir.

20-Çalışma izni başvurusu olumlu değerlendirilen yabancının çalışma süresi, hak ve yükümlülükleri nedir?

Başvurunun olumlu değerlendirilmesi hâlinde yabancıya, iş veya hizmet sözleşmesinin süresini aşmamak koşuluyla, gerçek veya tüzel kişiye ya da kamu kurum veya kuruluşuna ait belirli bir işyerinde veya bunların aynı işkolundaki işyerlerinde belirli bir işte çalışmak şartıyla ilk başvuruda en çok bir yıl geçerli çalışma izni verilir.

Çalışma izni uzatma başvurusunun olumlu değerlendirilmesi hâlinde ise yabancıya aynı işverene bağlı olarak ilk uzatma başvurusunda en çok iki yıl, sonraki uzatma başvurularında ise en çok üç yıla kadar çalışma izni verilir.

Ancak, farklı bir işveren yanında çalışmak üzere yapılan ilk uzatma başvurusunda en çok bir yıl geçerli çalışma izni verilir. Bu işveren yanındaki sonraki uzatma başvurularında, mevcut işveren artık aynı işveren kapsamında değerlendirileceği için aynı işveren yanında çalışmak şartıyla çalışma izninin uzatılması başvurusunun sonuçlarını doğurur.

21-Uzun dönem ikamet izni bulunan veya en az sekiz yıldır yasal olarak Türkiye’de çalışan yabancı süresiz çalışma iznine başvurabilir mi?

Türkiye’de uzun dönem ikamet izni veya en az sekiz yıl kanuni çalışma izni olan yabancılar süresiz çalışma iznine başvurabilir. Ancak, yabancının başvuru şartlarını taşıması yabancıya mutlak hak sağlamaz. Ezcümle, yabancının uzun dönem ikamet izni sahibi olması veya en az sekiz yıldır yasal olarak Türkiye’de çalışıyor olması, süresiz çalışma izni başvurusunun olumlu sonuçlanacağı yönünde bir garanti içermez.  

22-Çalışma izni başvuruları hangi durumlarda reddedilir?

1.Uluslararası işgücü politikasına uygun olmayan,

2. Sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapılan,

3. Yabancı istihdam edilmesine ilişkin gerekçesi yeterli görülmeyen,

4. Kanunlarda yalnızca Türk vatandaşlarına hasredilen iş ve meslekler için yapılan,

5. Gerekli nitelik ve uzmanlığı taşımadığı anlaşılan yabancılara ilişkin olan,

6. Bakanlıkça belirlenen değerlendirme kriterlerini karşılamayan,

7. Türkiye’ye girişlerine izin veya vize verilmeyecek olan ya da hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancı kapsamında olduğu İçişleri Bakanlığınca bildirilen yabancılara ilişkin olan,

8. Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca görülen yabancılara ilişkin olan,

9. Dışişleri Bakanlığı’nın uygun görüşü olması durumu hariç, Türkiye Cumhuriyeti’nin tanımadığı veya diplomatik ilişkisinin bulunmadığı ülke vatandaşları için yapılan,

10. Kanuni süresi içinde yapılmayan veya eksiklikleri tamamlanmayan çalışma izni başvuruları reddedilir.

23-Çalışma izni muafiyeti nedir ve bu muafiyetten kimler yararlanabilir?

Çalışma izni muafiyeti kapsamında olan yabancılar, çalışma izni muafiyeti almak kaydıyla çalışabilir. Ancak çalışma izni muafiyetiyle geçirilen süreler, kanuni çalışma izni veya ikamet izni sürelerinin hesabında dikkate alınmaz.

6102 Sayılı Kanuna göre kurulmuş anonim şirketlerin Türkiye’de ikamet etmeyen yönetim kurulu üyesi ve diğer şirketlerin yönetici sıfatı olmayan ortağı ile Türkiye’de gerçekleştirdiği faaliyetleri yüz seksen gün içinde doksan günü geçmeyen sınır ötesi hizmet sunucusu, çalışma izni muafiyeti kapsamında değerlendirilir.

24-Çalışma izni muafiyeti başvurusu hangi makama yapılır?

Çalışma izni muafiyeti başvuruları yurt içinde doğrudan Bakanlığa, yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri ya da başkonsolosluklarına yapılır. Yurt dışında yapılan bu başvurular Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri veya başkonsolosluklarınca Bakanlığa iletilir.

25-Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti iptal edilebilir mi?

Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti, sürenin sona ermesi veya Bakanlıkça iptal edilmesiyle geçerliliğini kaybeder. Ayrıca yabancının veya işverenin talebi dışında çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti, yabancının;

1. Çalışma izni veya çalışma izni muafiyetinin geçerlilik tarihinden itibaren altı ay içinde Türkiye’ye gelmemesi,

2. İçişleri Bakanlığı veya Dışişleri Bakanlığının uygun görüşünün bulunması hâli hariç, pasaportunun veya pasaport yerine geçen belgesinin geçerlilik süresinin uzatılmaması,

3. Kanunlarda belirtilen hükümlere aykırı olarak çalıştığının tespiti,

4. Çalışmasının herhangi bir nedenle sona ermesi,

5. Çalışma izni başvurusunun sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapıldığının sonradan tespiti,

6. Turkuaz kart sahibi kapsamında olması ve geçiş süresi içinde talep edilen bilgi ve belgeleri sunmaması ya da bunların niteliklerini kaybettiğinin anlaşılması,

7. Türkiye’ye girişlerine izin veya vize verilmeyecek olan ya da hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancı kapsamında olduğu İçişleri Bakanlığınca bildirilen yabancılara ilişkin olan,

8. Kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye’de çalışmasında sakınca olduğunun ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca bildirilmesi,

9. Sağlık sebepleri veya zorunlu kamu hizmeti gibi mücbir sebepler dışında süreli çalışma izinlerinde aralıksız olarak altı aydan, bağımsız ve süresiz çalışma izinlerinde ise aralıksız olarak bir yıldan uzun süre Türkiye dışında kalması,

10. Turkuaz Kart sahibi olması hâlinde yurt dışında kalış süresinin Bakanlıkça belirlenen süreyi aşması durumlarında iptal edilir.

26-Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti başvurusunun reddi ve düzenlenen belgelerin iptali kararlarına karşı nasıl bir yol izlenebilir?

Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti başvurusunun reddi ve düzenlenen belgelerin iptali kararları, yabancı çalıştıran işverene veya bağımsız çalışma izni, süresiz çalışma izni ya da Turkuaz Kart sahibi yabancıya yürürlükteki Tebligat Kanunu hükümlerine göre usulüne uygun şekilde tebliğ edilmek zorundadır.  

İlgililer Bakanlığın verdiği kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde Bakanlığa itiraz edilebilir. İtirazın reddedilmesi hâlinde idari yargı yoluna başvurulabilir. Dolayısı ile Bakanlığa başvuru ön şart olup bu yol tüketilmeksizin doğrudan idari yargıda dava açılamamaktadır.

27-Yurt dışında yapmış olduğu başvuruya istinaden çalışma izni verilen yabancı ne kadar sürede Türkiye’ye gelmek zorundadır?

Yurt dışından yapılan başvuruya istinaden çalışma izni verilen yabancı, çalışma izninin geçerliliğinin başladığı tarihten itibaren altı ay içinde Türkiye’ye gelmek zorundadır. Bu süre içinde Türkiye’ye gelmeyen yabancının çalışma izni iptal edilir.

28-Çalışma izni sınırlandırılabilir mi?

Türkiye’nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı sözleşmelerle sağlanan haklar saklı kalmak kaydıyla ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde çalışma izinleri; iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler, istihdama ilişkin sektörel ve ekonomik konjonktür koşullarının gerekli kıldığı hâllerde, belirli bir süre için tarım, sanayi veya hizmet sektörleri, belirli bir meslek, işkolu veya mülki ve coğrafi alan itibarıyla sınırlandırılabilir.

29-Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti belgesi aile üyelerinin tamamı için toplu bir şekilde verilebilir mi?

Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti, yabancının pasaport veya pasaport yerine geçen belgelerinin geçerlilik süresinden altmış gün daha kısa süreli ve her yabancı için ayrı ayrı verilir.

30-Uluslararası koruma kapsamınsa olan yabancılar çalışma iznine başvurabilir mi?

6458 Sayılı Kanun uyarınca uluslararası koruma talebinde bulunan ve henüz başvurusu hakkında son karar verilmemiş veya şartlı mülteci yabancılar; uluslararası koruma başvurusu tarihinden, geçici koruma sağlanan yabancılar ise (Suriye uyruklu yabancılar) geçici koruma kimlik belgesinin düzenlendiği tarihten altı ay sonra çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti almak için başvurabilirler. Bu kapsamdaki yabancılar için verilecek olan çalışma izni de diğer yabancılar için geçerli olan sürelerle verilebilir.

Ancak geçerli çalışma izni veya çalışma izni muafiyetine sahip olunması bu yabancılara Türkiye’de mutlak kalış hakkı sağlamaz. Dolayısı ile uluslararası koruma başvurusunun geri çekilmesi veya geri çekilmiş sayılması, uluslararası koruma statüsünün sona ermesi veya uluslararası koruma statüsünün iptali hâlinde İçişleri Bakanlığının; geçici korumanın Cumhurbaşkanı kararıyla sonlandırılması veya bireysel olarak sona ermesi ya da iptali hâlinde Cumhurbaşkanı kararı veya İçişleri Bakanlığının bildirimi üzerine bu kapsamdaki yabancılara verilmiş olan çalışma izni veya çalışma izni muafiyetleri Bakanlıkça iptal edilir.

31-Türkiye’de eğitim gören yabancı öğrenciler çalışma izni alabilir mi?

Türkiye’de bir yükseköğretim kurumunda örgün öğretim programlarına kayıtlı yabancı öğrenciler, çalışma izni almak kaydıyla çalışabilirler. Yabancı öğrencilerden ön lisans ve lisans düzeyinde öğrenim görmekte olanlar, öğrenimlerinin ilk yılının tamamlanmasından sonra çalışma iznine başvurabilir ve yürürlükteki İş Kanunu uyarınca kısmi süreli çalışabilirler. Örgün öğretim programlarına kayıtlı lisansüstü öğrenciler için bu sınırlamalar uygulanmaz.

Yabancı öğrencilere verilen çalışma izinleri, geçerli öğrenci ikamet iznini ve bu ikamet izninin sağladığı hakları sona erdirmez.

32-Süresiz çalışma izni olan yabancı oy kullanabilir mi? Devlet memuru olabilir mi? Askerlik yapmakla yükümlü kılınır mı?

Süresiz çalışma izni olan yabancı, uzun dönem ikamet izninin sağladığı tüm haklardan yararlanır. Süresiz çalışma izni olan yabancı, özel kanunlardaki düzenlemeler hariç, sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı kalmak ve bu hakların kullanımında ilgili mevzuat hükümlerine tabi olmak şartıyla, Türk vatandaşlarına tanınan haklardan yararlanır.

Ancak süresiz çalışma izni olan yabancının seçme, seçilme ve devlet memuru olma hakkı ile askerlik hizmeti yükümlülüğü yoktur. Zira 1982 Anayasası ile seçme ve seçilme hakkı ile devlet memuru olabilme hakkı yalnızca Türk vatandaşlarına tanınmıştır. Aynı şekilde askerlik hizmeti ile de yalnızca Türk vatandaşları yükümlü kılınmıştır. Süresiz çalışma hakkı da Türk vatandaşlığının kazanılması sonucunu doğurmadığı için yabancının bu hak ve yükümlülükleri yoktur.

33-Makalenin hukuki dayanağı olan 6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’nun amacı nedir?

6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu, 13 Ağustos 2016 tarih ve 29800 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmak suretiyle yürürlüğe girmiş ve 4817 Sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun’u yürürlükten kaldırmıştır.

Bu kanun amacı yabancılara verilecek çalışma izni ve çalışma izni muafiyetlerine dair iş ve işlemlerde izlenecek usul ve esasları, yetki ve sorumlulukları ve uluslararası işgücü alanındaki hak ve yükümlülükleri düzenlemektir. Yine çalışma izni almaktan muaf tutulan yabancıların iş ve işlemleri de bu Kanun hükümlerine göre yürütülmektedir.

                                                                                                                                     Av. Fatma İLHAN

YASAL UYARI: Bu makale yalnızca bilgilendirme amaçlı olarak hazırlanmış olup adli, idari, cezai veya hukuki hiçbir hukuki sorumluluk kabul edilmemektedir. Hukuki makalelerde yer alan bilgilerin dayandığı kanun hükümleri ve yargısal uygulamalar zaman içerisinde değişiklik gösterebilmekte olup ihtiyaç halinde yapılabilecek en doğru davranış, avukatınız ile birebir görüşmek ve destek almaktır. Bu anlamda da hiçbir hukuki sorumluluk kabul edilmemektedir.